امتحان و آزمون‌هاي علمي روشي براي ارزيابي آموخته‌هاي فراگيران است. امروزه ايجاد آمادگي براي حضور در امتحان اعم از آمادگي‌هاي علمي و رواني، خود مهارت محسوب مي‌شود كه مي‌توان در قالب روش‌هاي نوين موفقيت در امتحان آنها را بيان كرد.

خبرنگار خبرگزاري آنا با توجه به نزديكي ايام امتحانات دانشگاه با دكتر زهره سعادتمند دانشيار گروه علوم تربيتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان (خوراسگان) كه حوزه مطالعات و تحقيقات خود را روي موضوع پيشرفت تحصيلي متمركز كرده است، گفت‌وگو كرده است كه از نظر كاربران مي گذرد.

سعادتمند در بيان روش يادگيري مطالب حفظي گفت: «براي يادگيري درس هاي حفظي روش «پسخات» توصيه مي شود، اين عنوان برگرفته از حرف ابتدايي شيوه هاي زير است: پيش خواني، سوال كردن، خواندن، از برگويي و تمرين. در اين روش، ابتدا مقدار مطالبي را كه قرار است مطالعه شود، مشخص كنيد و سپس آن مطالب را به سرعت بخوانيد (پيش خواني)، سپس عنوان به عنوان، از خود سوال كنيد و به سوال‌ها پاسخ دهيد (سوال كردن) و بلافاصله بعد از پاسخ، مطالب ذيل آن عنوان را بخوانيد، اين خواندن بايد دقيق باشد و در هنگام خواندن، زير مطالب خط بكشيد و همزمان حاشيه نويسي كنيد(خواندن).»

دانشيار گروه علوم تربيتي واحد اصفهان افزود: «در اين مرحله دانشجو بايد دوباره برگردد و عنوان به عنوان، مطالب خوانده شده را از خود سوال و ازبرگويي كند، يعني مطالب را از حفظ بيان كند و در نهايت تمرين ها يا پرسش ها را پاسخ دهد (تمرين).»

وي در پاسخ به اين سوال كه روش يادگيري مطالب دركي چگونه خواهد بود، اظهار كرد: «معمولا دانشجويان در زمينه يادگيري دروس فهميدني مانند رياضي با مشكلاتي مواجه مي شوند. در خواندن اين دروس نيز بايد به نكات زير توجه شود؛ ابتدا بايد قسمتي را كه مي خواهد بخواند، معين كند، سپس با سرعت نگاهي به همه مطالب بيندازد، يعني همه مطالب را پيش خواني كند و در مرحله بعد، قسمت‌هاي مربوط به هم را مجزا كند و از قسمت اول با دقت شروع به خواندن كند و در حين خواندن، مثال‌ها را ابتدا خود حل و بعد به حل كتاب مراجعه كند و براي اين كار اصرار داشته باشد.»

مدير گروه سابق برنامه ريزي درسي دانشگاه آزاد اسلامي واحد اصفهان ادامه داد: «شخص وقتي به تمرين ها رسيد، حداكثر تلاشش را بكند كه خودش آنها را حل كند، حتي اگر از صحت راه حل اطمينان نداشته باشد، باز هم آنها را حل كند و پس از حل تمرين، اگر پاسخ آن را در اختيار دارد، به آن مراجعه كند و نگاهي به پاسخ بيندازد و بعد مجددا خودش حل كند و مصر باشد كه همه عمليات را تا آخر انجام دهد، چون بسياري از نكات، حين انجام عمليات مشخص مي شود.»

اين پژوهشگر در خصوص راهكارهاي كاهش اضطراب در جلسه امتحان گفت: «اگر كسي براي حضور در جلسه امتحان به اندازه كافي مطالعه نكرده باشد و علايم اضطراب را نشان مي دهد، اين اضطراب نيست، بلكه ترس از امتحان است و بديهي است كسي كه از امتحان مي ترسد، بايد بيشتر مطالعه كند.»

عضو هيأت علمي دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي واحد اصفهان در تبيين نكاتي براي كاهش اضطراب امتحان عنوان كرد: «اگر دانشجو با توجه به اين نكات باز هم احساس مي كند كه در جلسه امتحان آن قدر اضطراب دارد كه مانع امتحان مي شود و باعث افت شديد نمره هاي درسي او مي شود، بايد اين نكات را رعايت كند و اگر باز هم مشكل برطرف نشد، به مشاور مراجعه كند. - در شب و روز قبل از امتحان، به مرور به مطالب بپردازد، نه خواندن عميق، زيرا خواندن عميق در روزهاي قبل از امتحان بايد انجام شود، - از چند ساعت قبل از امتحان ديگر مطالعه نكند.- به موقع و مجهز در جلسه امتحان حاضر شود، يعني وسايل لازم را به همراه داشته باشد.-در روزهاي امتحان فكر خود را درگير بحث و جدل نكند و حل مشكلاتي را كه پيش مي آيد به بعد از امتحان موكول كند.- قبل از امتحان با كسي بحث نكند، زودتر سر جلسه حاضر شود و با تنفس عميق و ياد خداي بزرگ به آرامش برسد؛ الا بذكر الله تطمئن القلوب.-پس از دريافت برگه امتحان، نام و نام خانوادگي و ساير اطلاعات مورد نياز را بنويسد و به سخنان استاد در مورد امتحان بدقت گوش دهد.- در ابتدا شروع به خواندن همه سوالات كند و به محض اينكه به يك سوال ساده كه جوابش را مي داند رسيد، آن را پاسخ دهد. پس از آن تا آخر سوالات برود و به همه سوالات ساده پاسخ دهد و بعد برگردد به سوالات متوسط پاسخ دهد و سرانجام نيز به سوالات سخت كه بيش از همه به تفكر نياز دارد، پاسخ دهد.»

اين استاد گروه علوم تربيتي توضيح داد: «داشتن مقداري اضطراب در اول جلسه امتحان امري طبيعي است و نبايد از اين اضطراب ترسيد و دانشجو بايد حركت به سمت ساده ترين سوال را ادامه دهد، شايد در ابتداي كار احساس كند چيزي نمي داند و پاسخ هيچ سوالي يادش نمي آيد، اين موضوع نيز طبيعي است و روي هيچ سوالي نبايد بماند زيرا وقتي يكي دو سوال ساده را پاسخ داد و برگشت، ميزان اضطراب كم مي شود و راحت تر به سوالات پاسخ مي دهد.»

سعادتمند در پاسخ به اين پرسش كه راهكار عملي مهار اضطراب در جلسه امتحان چيست، پاسخ داد: «اگر در حين امتحان، اضطراب اندكي به سراغ فرد امتحان دهنده آمد، مهم نيست، فقط سعي كند عجله خود را كمتر كند، ولي اگر اضطراب شديد شد، از خودگويي مثبت استفاده كند، مانند اين جملات؛ «من سعي خودم را مي كنم، ان‌شاء الله موفق مي شوم و....» و هرگز از جملات منفي، از قبيل: «بدبخت شدم، خيلي بد شد و....» استفاده نكند و البته تنفس عميق را فراموش نكند.»

وي افزود: «دانشجو بايد سعي كند در آخرين لحظه ها، پاسخ همه سوالات تشريحي را ـ حتي اگر فكر مي كند اشتباه است ـ حتما بنويسد و در آزمون هاي چند گزينه اي كه نمره منفي ندارد، نيز حتما به سوالات پاسخ دهد و اضطراب اضافي براي خود ايجاد نكند، مثلا در جلسه امتحان سعي نكند به دوستانش كمك كند و سعي نكند نشان دهد كه شجاع است و از ممتحنين نمي ترسد و مي تواند به ديگران مطالبي را برساند و يا بر عكس از آنها مطالبي را بگيرد، اين امور علاوه بر قبيح بودن، باعث اضطراب بيشتر نيز مي شود.»

محقق حوزه برنامه ريزي درسي تأكيد كرد: «دانشجو بايد به احساسات منفي قبل از امتحان مثل اين گونه احساسها؛ هيچي بلد نيستم يا احساس مي كنم همه مطالب را فراموش كرده ام، اعتماد نكند چرا كه اين گونه احساسات ممكن است قبل از امتحان براي بيشتر افراد به وجود آيد.»